Kolejna świetna książka irlandzkiego pisarza najlepiej znanego ze sfilmowanego „Chłopca w pasiastej piżamie” (P 08/07); poprzednio: „Chłopiec na szczycie góry” (P 06/17). Podobnie jak obie wspomniane książki „Zostań, a potem walcz” to podana nie wprost opowieść o zderzeniu dziecka z koszmarem wojny. Tym razem nie II, ale I wojny światowej. Osadzona głównie w Londynie akcja rozpoczyna się gdy główny bohater (Alfie Summerfield) kończy 5 lat, a że w tym samym dniu wybucha Wielka Wojna, niwecząc przy okazji jego urodzinowe przyjęcie, życie malca mocno się zmienia. Ojciec, sympatyczny mleczarz zgłasza się na ochotnika do wojska, przyjaciółka chłopca i jej ojciec pochodzący z Pragi zostają internowani na wyspie Man, a lokalny enfant terrible odmawia służby wojskowej z powodu pacyfistycznych przekonań i trafia do więzienia, gdzie jest bezlitośnie gnębiony. Chłopiec, chcąc pomóc z trudem wiążącej koniec z końcem matce, w tajemnicy przed nią, rozpoczyna karierę pucybuta. Ale utrata przyjaciółki i kłopoty finansowe to nie najważniejszy problem głównego bohatera, bo mniej więcej po dwóch latach ojciec przestaje pisać z frontu. Matka twierdzi, że rozpoczął tajną misję, ale chłopak jest przekonany, że zginął. W końcu jednak bohater dowiaduje się, że ojciec przebywa w szpitalu dla cierpiących na nerwicę frontową żołnierzy znajdującym się dwie godziny drogi od Londynu. Po odwiedzinach w tym przybytku, gdzie na własne oczy widzi spustoszenie jakie, nie tylko w ciałach, ale również psychice, sieje wojna, postanawia wydostać stamtąd rodziciela.

Boyne jak zwykle mistrzowsko odtwarza realia opisywanej epoki i na tym tle buduje wciągającą fabułę, w której przemyca podane nie wprost, co nie znaczy, że mniej przejmujące antywojenne przesłanie. Wszystko to, w połączeniu z psychologicznym weryzmem i polotem czyni z książki coś w rodzaju „Na zachodzie bez zmian”, tyle że adresowane do młodszych czytelników i zwieńczone niełatwym happy-endem); (13-14+, bo jest tu jednak kilka mocnych scen; można spróbować dać młodszym, ale wtedy dobrze, by czytelnik miał z kim omówić tematykę książki). Polecam, również dorosłym odbiorcom. Książka w miękkiej oprawie, klejona.